Zegar szachowy i czas jest istotnym elementem partii szachowej bardzo często decydującym o losach partii. Możesz być dobrym zawodnikiem i równocześnie przegrywać wiele partii, jeżeli wpadasz w kłopoty czasowe i w decydujących partii nie masz na zegarze szachowym wystarczającego czasu do podjęcia właściwej decyzji. Nie mówimy tylko o szachach błyskawicznych, gdzie zegar szachowy odgrywa jeszcze większą rolę. Zarządzenie czasem w trakcie partii szachów oraz umiejętne posługiwanie się zegarem szachowym jest tematem często zaniedbywanym przez trenerów a przestrzegając kilku podstawowych zasad możesz uniknąć wielu problemów w trakcie partii. Reguły zarządzanie czasem sprawdzają się także idealnie w szachach.
- Przeznacz więcej czasu w krytycznych momentach partii i mniej na oczywiste kontynuacje. W debiucie, jeżeli jesteś dobrze przygotowany lub w pozycjach, gdzie tylko jeden ruch ma sens wykonuj posunięcia szybko, bez zbędnego namysłu. Zaoszczędzony w ten sposób czas na zegarze szachowym będziesz mógł wykorzystać w skomplikowanych sytuacjach, gdzie istotne jest przeliczenie wszystkich wariantów, przed podjęciem decyzji.
- Spróbuj wyliczyć ile średnio możesz przeznaczyć, na wykonanie posunięcia. Zakładając, że partia trwa średnio 40 posunięć lub przynajmniej do 40 posunięcia najczęściej rozstrzygają się losy partii możemy założyć, że przy tempie gry 90 minut powinniśmy wykonywać posunięcie średnio co 2 minuty i 15 sekund. W partii szachów błyskawicznych na posunięcie przeznaczamy ok. 5-10 sekund. Nie należy oczywiście sztywno trzymać się tej reguły szczególnie w forsownych pozycjach, gdzie jedyne posunięcie ma sens.
- Wykonuj ruch tylko jeżeli jesteś pewien, że znalazłeś najlepsze posunięcie lub jeżeli na zegarze szachowym minął zaplanowany czas i znalazłeś wystarczająco dobre posunięcie. Perfekcjoniści umierają młodo i spędzanie kilkunastu minut na poszukiwaniu idealnej kontynuacji w pozycjach nie krytycznych (takich, w których nie decydują się losy partii) doprowadzi nas w późniejszej fazie gry tylko do kłopotów.
- Przygotuj się dobrze do partii. Czas poświęcony na przygotowanie do partii zwróci się podwójnie w trakcie gry. Unikniesz elementu zaskoczenia, mniej czasu upłynie na zegarze szachowym w trakcie debiutu, więcej pozostanie na grę środkową, kiedy zazwyczaj rozstrzygają się losy partii.
- Trenuj liczenie wariantów. Liczenie wariantów, to największy „pożeracz czasu” w trakcie partii szachowej. Nie jesteśmy komputerami i często trudno jest skoncentrować się w trakcie partii na liczeniu wariantów, czyli forsownych kontynuacji. Dochodzi element stresu, zmęczenia i wówczas zajmuje nam to więcej czasu. Zdecydowanie nie rekomendujemy liczenia wariantów, przy każdej pozycji i doliczenia wszystkiego w niekrytycznych pozycjach.
- Skoncentruj się na grze. Nie dekoncentruj się nadmiernie, znajdź złoty środek pomiędzy czasem przy szachownicy i poza nią. Siedzenie 100% czasu przy partii też nie jest najlepszym rozwiązaniem, jak również chodzenie cały czas po sali turniejowej i oglądanie partii kolegów i koleżanek.
W praktyce turniejowej zegar szachowy jest niezwykle ważnym elementem partii. Umiejętne posługiwanie się zegarem szachowym i właściwe zarządzanie czasem może być źródłem naszej przewagi konkurencyjnej i w wielu sytuacjach pozwoli nam rozstrzygać losy partii. Wielu szachistów, dzięki zegarom szachowym osiąga wielkie sukcesy mogąc decydujących (krytycznych) losach partii spędzić więcej czasu na podjęcie właściwej decyzji. Przestrzeganie powyższych zasad z pewnością pomoże nam osiągnąć lepsze wyniki w turniejach szachowych.
